| Правила | |
 |
|
|
Қазақстан Республикасы Үкiметiнiң 2011 жылғы 5 желтоқсандағы № 1459 қаулысымен бекiтiлген Қазақстан Республикасы Үкiметiнiң 2011 жылғы 5 желтоқсандағы № 1459 қаулысымен бекiтiлген Дәрiлiк заттарды, медициналық мақсаттағы бұйымдар мен медициналық техниканы шығару және олардың сапасын бақылау, сондай-ақ тұрақтылығына сынақтар жүргiзу және сақталу мерзiмi мен қайта бақылау мерзiмiн белгiлеу қағидалары 1. Жалпы ережелер 1. Осы Дәрiлiк заттарды, медициналық мақсаттағы бұйымдар мен медициналық техниканы шығару және олардың сапасын бақылау, сондай-ақ тұрақтылығына сынақтар жүргiзу және сақталу мерзiмi мен қайта бақылау мерзiмiн белгiлеу қағидалары (бұдан әрi – Қағидалар) «Халық денсаулығы және денсаулық сақтау жүйесi туралы» Қазақстан Республикасының 2009 жылғы 18 қыркүйектегi Кодексiнiң 67-бабының 3-тармағына сәйкес әзiрленген және дәрiлiк заттарды, медициналық мақсаттағы бұйымдар мен медициналық техниканы шығаруды және олардың сапасын бақылауды, сондай-ақ тұрақтылығына сынақтар жүргiзудi және сақталу мерзiмi мен қайта бақылау мерзiмiн белгiлеудi ұйымдастыру тәртiбiн айқындайды. 2. Осы Қағидаларда мынадай негiзгi ұғымдар пайдаланылады: 1) дайын фармацевтикалық өнiм – соңғы буып-түюдi қоса алғанда, технологиялық үдерiстiң барлық сатыларынан өткен дәрiлiк зат, медициналық мақсаттағы бұйымдар мен медициналық техника; 2) дәрiлiк заттың, медициналық мақсаттағы бұйымдар мен медициналық техниканың сапасы – дәрiлiк заттың, медициналық мақсаттағы бұйымдар мен медициналық техниканың мақсаты бойынша әсер ету қабiлетiне ықпал ететiн қасиеттерi мен сипаттамаларының жиынтығы; 3) шығару үдерiсiндегi сапаны бақылау (өндiрiстiк бақылау) – өнiмдердiң өзiндiк ерекшелiктерiне сәйкестiгiн қамтамасыз ету үшiн аталған үдерiстi бақылау және қажет болған жағдайда реттеу мақсатында технологиялық үдерiс кезiнде ұйым (өндiрушi) жүзеге асыратын тексеру; 4) сынамаларды iрiктеу – шикiзаттың, аралық және дайын фармацевтикалық өнiм үлгiлерiнiң (сынамалардың) сапасын анықтау үшiн алу оларды алу жөнiндегi iс-шаралар; 5) сапаны бақылау қызметi – өндiрушiнiң дәрiлiк заттардың, медициналық мақсаттағы бұйымдар мен медициналық техниканың сапасын қамтамасыз етуге және сапасын бақылауға жауапты құрылымдық бiрлiгi (бөлiм, сынақ зертханасы); 6) сапа үшiн жауапты тұлға – өндiрушiнiң басшысы тағайындайтын, шығарылатын өнiмнiң қауiпсiздiгiн қамтамасыз етуге және дайын фармацевтикалық өнiмнiң әрбiр сериясының белгiленген талаптарға сәйкестiгiн куәландыруға жауап беретiн тұлға; 7) жартылай өнiм – өңдеудiң бiр немесе бiрнеше сатысынан өткен және кейiннен дайын фармацевтикалық өнiм алу үшiн пайдаланылатын өнiм; 8) дәрiлiк заттарды, медициналық мақсаттағы бұйымдар мен медициналық техниканы шығару – шикiзатты, материалдарды және жартылай фабрикаттарды алумен, технологиялық үдерiстермен, оның iшiнде оның сатыларының бiреуiн жүзеге асырумен, өндiрiлген өнiмдi сақтаумен және өткiзумен, сондай-ақ оларды бақылаудың барлық түрлерiмен байланысты дәрiлiк заттарды, медициналық мақсаттағы бұйымдар мен медициналық техниканы сериялық шығару үшiн қажеттi барлық жұмыстардың жиынтығын қамтитын фармацевтикалық қызмет; 9) өндiрiстiк үй-жайлар – өндiрiстiк үдерiс, фармацевтикалық өнiмнiң сапасын бақылау жүзеге асырылатын арнайы ғимараттарда орналасқан үй-жайлар; 10) аралық өнiм – өлшенiп салынбаған дайын өнiмге айналғанға дейiнгi өндiрiстiк үдерiстiң кейiнгi сатыларына өтуге тиiс iшiнара өңделген шикiзат; 11) хаттамалар – өнiмнiң өткiзiлуiн қоса алғанда, әрбiр сериясының өндiрiлу барысын, сондай-ақ дайын өнiмнiң сапасына қатысы бар барлық факторларды көрсететiн құжаттар; 12) өндiрiстiң технологиялық регламентi – дәрiлiк заттарды, медициналық мақсаттағы бұйымдар мен медициналық техниканы шығару әдiстерiн, технологиялық нормативтердi, техникалық құралдарды, өндiрiстегi технологиялық үдерiстердi жүргiзу шарттары мен тәртiбiн белгiлейтiн нормативтiк құжат; 13) технологиялық үдерiс – дәрiлiк заттарды, медициналық мақсаттағы бұйымдар мен медициналық техниканы шығаруға байланысты, оның iшiнде шикiзат алу, қайта өңдеу, қаптама және дайын өнiм алу үдерiсi; 14) қаптама материалы – ыдыс, қаптама және қосымша қаптама заттарды дайындауға арналған материал. Қаптама материалдары препаратпен тiкелей байланыста болуына немесе болмауына байланысты бастапқы немесе екiншi деп бөлiнедi; 15) елеулi өзгерiстер – белгiленген деңгейден асқан тұрақтылықты жеделдетiлген сынау кезiнде дәрiлiк заттардың сапасы көрсеткiштерiнiң өзгеруi; 16) тұрақтылықты ұзақ мерзiмдi сынау (нақты уақытта тұрақтылықты сынау) – сақтау мерзiмiн белгiлеу, шартты сақтау мерзiмiн растау және дәрiлiк затты сақтау шарттары бойынша ұсынымдар әзiрлеу мақсатында жүргiзiлетiн сынақтар; 17) тұрақтылықты стрестiк сынау (тұрақтылықты стрестiк жағдайларда сынау) – жаңа дәрiлiк субстанциялар мен олардан дайындалған дәрiлiк заттардың ерiксiз ыдырау үдерiсiн зерттеу мақсатында жүргiзiлетiн сынақ 18) қайта бақылау – қабылдау кезiндегi бақылау күнiнен келесi бақылау күнiне дейiнгi уақыт кезеңi, ол кезде тиiстi сақтау шарттарында тұрақты дәрiлiк субстанция дәрiлiк заттың сапасы мен қауiпсiздiгiн бақылау жөнiндегi нормативтiк-техникалық құжаттың талаптарына сәйкес келедi; 19) қолдану кезеңi – ерiту жолымен дайындалған немесе көп дозалы контейнерде тұрған дәрiлiк зат алғаш ашылғаннан кейiн оны пациенттiң пайдалануына болатын уақыт кезеңi; 20) тұрақтылықтың өзiндiк ерекшелiгi – жарамдылық мерзiмi аяқталғанға немесе қайта бақылау күнiне дейiн дәрiлiк заттың сапасы сәйкес келуге тиiс талаптар тiзбесi; 21) жұмыс журналы – ұйымның (өндiрушiнiң) сапаны бақылау қызметi жүргiзген сынақтардың нәтижелерi белгiленетiн журналы; 22) жарамдылық мерзiмi – мерзiмi асқаннан кейiн дәрiлiк затты, медициналық мақсаттағы бұйымдар мен медициналық техниканы қолдануға болмайтын күн; 23) тұрақтылық – дәрiлiк заттың сапасы мен қауiпсiздiгiн бақылау жөнiндегi нормативтiк-техникалық құжатта белгiленген шекте тиiстi сақтау жағдайлары кезiнде сақтау мерзiмi/қайта бақылау кезеңi iшiнде дәрiлiк заттың қасиетiн сақтау қабiлетi; 24) тұрақтылықты жеделдетiлген сынау – дәрiлiк заттардың ұзақ мерзiмдiк сынақтарының қашық әсерлерiн және регламенттелетiн сақтау шарттарынан қысқа мерзiмдiк ауытқуларының әсерiн бағалау мақсатында жүргiзiлетiн сынақ 25) сақтау мерзiмi – дәрiлiк заттың тиiстi сақтау жағдайлары кезiнде дәрiлiк заттың сапасы мен қауiпсiздiгi талаптарына сәйкес келетiн уақыт кезеңi; 26) пайдаланудың кепiлдiк мерзiмi – медициналық мақсаттағы бұйымдар мен медициналық техниканың тиiстi сақтау жағдайлары кезiнде медициналық мақсаттағы бұйымдар мен медициналық техниканың сапасы мен қауiпсiздiгi талаптарына сәйкес келетiн уақыт кезеңi; 27) шартты сақтау мерзiмi (алдын ала сақтау мерзiмi) – тұрақтылықты жеделдетiлген сынау негiзiнде белгiленген сақтау мерзiмi; 28) валидация әдiстемесi – валидация (бiлiктiлiк) тәртiбiн белгiлейтiн және сабақтастық өлшемдерiн айқындайтын, құжатпен ресiмделген жоспар. 3. Дәрiлiк заттардың, медициналық мақсаттағы бұйымдар мен медициналық техниканың өндiрiсiн заңнамада белгiленген тәртiппен берiлген дәрiлiк заттарды, медициналық мақсаттағы бұйымдар мен медициналық техниканы шығару құқығына лицензияны алған дәрiлiк заттардың, медициналық мақсаттағы бұйымдар мен медициналық техниканың айналысы саласындағы субъектiлер жүзеге асырады. 4. Өндiрiлген және Қазақстан Республикасына әкелiнген дәрiлiк заттардың, медициналық мақсаттағы бұйымдар мен медициналық техниканың құрамында Қазақстан Республикасында қолдануға тыйым салынған бояғыштар мен қосалқы заттар болмауы тиiс. 5. Тұрақтылық сынақтарын жүргiзу және сақтау мерзiмi мен қайта бақылауды белгiлеу дәрiлiк заттарға жүзеге асырылады. Медициналық мақсаттағы бұйымдар мен медициналық техникаға пайдаланудың кепiлдiк мерзiмi белгiленедi. 2. Дәрiлiк заттарды, медициналық мақсаттағы бұйымдарды және медициналық техниканы шығарудың және олардың сапасын бақылаудың тәртiбi 6. Дәрiлiк заттарды, медициналық мақсаттағы бұйымдар мен медициналық техниканы шығару сапа және қауiпсiздiк талаптарына сәйкес келетiн дайын фармацевтикалық өнiм шығаруды қамтамасыз ету мақсатында өндiрiстiң технологиялық регламентiне сәйкес жүзеге асырылады. 7. Технологиялық үдерiстi өндiрушi ұйымның технологиялық регламентiне сәйкес қажеттi жабдықтар мен аспаптарды пайдалана отырып, осы мақсатқа арналған үй-жайларда бiлiктi қызметкерлер орындауы және бақылауы тиiс. 8. Дәрiлiк заттың, медициналық мақсаттағы бұйым мен медициналық техниканың әрбiр өндiрiстiк сериясына дәрiлiк заттардың, медициналық мақсаттағы бұйымдар мен медициналық техника серияларының хаттамасы жасалады. 9. Дәрiлiк заттың, медициналық мақсаттағы бұйым мен медициналық техника серияларының хаттамасында технологиялық үдерiс барысында қабылданған әрбiр әрекет белгiленедi, күнi жазылады және әрбiр технологиялық операцияға жауапты тұлға қол қояды. 10. Өндiрiстiк үдерiстегi дәрiлiк заттың, медициналық мақсаттағы бұйым мен медициналық техниканың әрбiр сериясының хаттамаларында өткiзудi, сондай-ақ дайын өнiмнiң сапасына қатысы бар барлық факторларды қоса алғанда, дайын фармацевтикалық өнiмнiң нақты сериясын шығару барысының қадағалануын қамтамасыз ететiн ақпараттың толық көлемi болады. 11. Дәрiлiк заттарды, медициналық мақсаттағы бұйымдар мен медициналық техниканы шығару кезiнде: 1) өндiрiстiң барлық үдерiстерiнiң және дәрiлiк заттарды, медициналық бұйымдар мен медициналық техниканы шығаруда пайдаланылатын материалдардың құжаттамасын толық регламенттеу; 2) дәрiлiк заттардың, медициналық мақсаттағы бұйымдар мен медициналық техниканың жекелеген серияларын шығару үдерiсiндегi барлық технологиялық және қосалқы операцияларды тiркеу; 3) дәрiлiк заттарды, медициналық мақсаттағы бұйымдар мен медициналық техниканы шығару үдерiсiн көрсететiн құжаттаманы (мұрағат материалын) осы серияның жарамдылық мерзiмi асқаннан кейiн кемiнде бiр жыл тиiсiнше сақтау; 4) шығару үдерiстерi мен құжаттаманың өзгеруiн бақылау; 5) ұйымның құжаттамасын уақтылы қайта қарау; 6) егер медициналық мақсаттағы бұйымдар мен медициналық техника өлшеу құралдары болып табылса, ал қолданылатын әдiстер өлшеудi орындау әдiстемесi болып табылған жағдайда өлшем бiрлiгiн қамтамасыз ету саласындағы заңнаманы сақтау қамтамасыз етiледi. 12. Ұйымның (өндiрушiнiң) құжаттамасы нөмiрленедi, тiгiледi, мөрмен және басшының қолымен бекiтiледi. 13. Ұйымның (өндiрушiнiң) құжаттамасы оның сақталуын қамтамасыз ететiн жағдайларда сақталады. 14. Дәрiлiк заттарды шығару кезiнде: 1) дәрiлiк заттарды шығару үшiн қажеттi дәрiлiк субстанциялар мен жартылай өнiмдердi дәрiлiк заттарды шығаруға немесе дәрiлiк заттарды көтерме саудада өткiзуге құқығын куәландыратын құжаты бар тұлғалардан ғана сатып алу жүзеге асырылады; 2) Тиiстi өндiрiстiк практика жағдайында өндiрiлген дәрiлiк субстанциялардан басқа, Қазақстан Республикасында тiркелген дәрiлiк субстанциялар немесе жартылай өнiмдер пайдаланылады; 3) шығару үдерiсiнде шығарудың технологиялық регламентiнде көрсетiлген нормативтiк құжаттарға сәйкес келетiн қосалқы заттар, шығыс және қаптама материалдары пайдаланылады; 4) шығарылатын дайын фармацевтикалық өнiмдер фармацевтикалық немесе медициналық қызметтiң тиiстi түрiн жүзеге асыру құқығына лицензиясы бар тұлғаларға өткiзiледi; 5) сапаның белгiленген талаптарына сәйкес келмейтiнi анықталған немесе болжанған, шығарылған және өткiзiлген дайын өнiмнiң кез-келген сериясын қайтарып алу жүйесi қажет; 6) өндiрiстiң барлық кезеңдерiнде өндiрiлген фармацевитикалық өнiмнiң сапасын бақылау жүйесi қажет. 15. Дәрiлiк заттарды, медициналық мақсаттағы бұйымдар мен медициналық техниканы шығару кезiнде шығарудың барлық кезеңдерiнде сапаны бақылау жүзеге асырылады. Шығару үдерiсiнде сапаны бақылауды ұйымның (өндiрушiнiң) сапаны бақылау қызметi жүзеге асырады. 16. Сапаны бақылау: сынамаларды iрiктеудi; өнiмдi талдамалық сынау әдiстемесiне сәйкес дәрiлiк заттарды, медициналық мақсаттағы бұйымдар мен медициналық техниканы сынауды; сынақ нәтижелерiн (талдау хаттамасын) белгiленген тәртiппен берудi қамтиды. 17. Сапаны бақылау қызметi дайын фармацевтикалық өнiмдi алу мақсатында: шикiзатты, материалдарды, жартылай өнiмдердi, негiзгi өндiрiске арналған жинақтаушы бұйымдарды бастапқы бақылауды; шығару үдерiсiндегi аралық бақылауды; шығыс шикiзатын сақтау үй-жайынан өндiрiске және цехтан цехқа беру жөнiндегi талаптардың сақталуын бақылауды; дайын фармацевтикалық өнiмдi бақылауды және жыл сайын дәрiлiк заттың тұрақтылығын белгiленген жарамдылық мерзiмi iшiнде және жарамдылық мерзiмi аяқталғаннан кейiн бiр жыл iшiнде бақылауды; валидация әдiстемесi бойынша жұмысты жүргiзедi. 18. Жүргiзiлген сынақтардың нәтижелерi жұмыс журналында белгiленедi. 19. Сапаны бақылау қызметiнде дайын дәрiлiк заттар мен медициналық мақсаттағы бұйымдардың қажет болған жағдайларда қайта сынақ жүргiзу үшiн жеткiлiктi мөлшердегi үлгiлерi (арбитражды зерттеулер) сақталады. 3. Тұрақтылық сынақтарын жүргiзу және дәрiлiк заттарды сақтау мен қайта бақылау мерзiмiн белгiлеу тәртiбi 20. Ұйым (өндiрушi) дәрiлiк заттардың тұрақтылығын (стрестiк, жеделдетiлген, ұзақ мерзiмдi) сынауды: 1) қоршаған ортаның әртүрлi факторларының әсер етуi кезiнде дәрiлiк заттар сапасының өзгеруi туралы деректер алу; 2) дәрiлiк заттардың сақтау мерзiмi мен қайта бақылау кезеңiн белгiлеу; 3) дәрiлiк заттарды сақтау шарттары жөнiндегi ұсынымдар әзiрлеу; 4) дәрiлiк препараттың ерiтiлгеннен кейiн немесе көпмөлшерлi контейнердi (қажет болған жағдайда) алғашқы ашқаннан кейiн қолдану кезеңi мен ұсынылған сақтау шарттарын белгiлеу; 5) сақтау мерзiмiнiң соңында дәрiлiк заттың белсендiлiгiн кепiлдендiру үшiн қосылған белсендi ингредиенттiң шамадан тыс көптiгiн негiздеу мақсатында жүргiзедi. 21. Тұрақтылықты стрестiк сынау дәрiлiк заттарды әзiрлеу кезiнде қолданылады және тұрақтылықтың жеделдетiлген сынақтарынан өзгеше жағдайларда жүзеге асырылады. 22. Тұрақтылықты стрестiк сынау ыдырау реакциясының сипаты мен бағытын айқындау, негiзгi ыдырау өнiмдерiн анықтау және бөлу, сыналатын объектiлерде өнiмнiң ыдырауын айқындау әдiстемелерiн жинақтау және валидациялау үшiн жүргiзiледi. 23. Тұрақтылықты жеделдетiлген сынау дәрiлiк заттарды әзiрлеу, тiркеу құжаттары жиынтығын дайындау кезiнде және дәрiлiк заттың сапасын растау үшiн қолданылады, дәрiлiк заттардың ыдырау үдерiстерiнiң жеделдетудi және физикалық-химиялық қасиеттерiнiң нашарлауын туындататын жағдайларда жүргiзiледi. 24. Тұрақтылықты жеделдетiлген сынау: ұсынылған сақтау шарттарынан, мысалы тасымалдау кезiнде туындайтын қысқа мерзiмдiк ауытқулардың әсерiн бағалау; дәрiлiк заттың құрамындағы және технологиялық үдерiстегi өнiм тұрақтылығына кез келген өзгерiстер әсерiнiң болмауын растау; шартты сақтау мерзiмiн (қайта бақылау кезеңiн) белгiлеу және сақтау шарттары бойынша ұсынымдар әзiрлеу; барабар дәрiлiк нысанды (тұрақтылық тұрғысында), дәрiлiк заттың қаптамасын және тұмшалау жүйесiн таңдау үшiн жүргiзiледi. 25. Тұрақтылықты ұзақ мерзiмдi сынау дәрiлiк заттарды әзiрлеу, тiркеу құжаттары жиынтығын дайындау кезiнде, дәрiлiк заттың сапасын растау және тiркеу құжаттары жиынтығына өзгерiстер енгiзу үшiн қолданылады, дәрiлiк заттың шартты сақтау мерзiмi iшiнде және асқаннан кейiн, сондай-ақ сату болжанып отырған елдегi сақтау кезеңдерiнде қасиеттерiн (физикалық, химиялық, биологиялық, биофармацевтикалық және микробиологиялық) бағалау жолымен жүргiзiледi. 26. Тұрақтылықты ұзақ мерзiмдi сынау: шартты сақтау мерзiмiн растау; сақтау мерзiмiн (қайта бақылау кезеңiн) белгiлеу және сақтау шарттары бойынша ұсынымдар әзiрлеу; қолданылу кезеңiн белгiлеу; дәрiлiк заттың құрамындағы және технологиялық үдерiстегi өнiм тұрақтылығына кез келген өзгерiстер әсерiнiң болмауын растау үшiн жүргiзiледi. 27. Сапаны бақылау қызметi тұрақтылықты бақылауды жүзеге асыру кезiнде жеделдетiлген және ұзақ мерзiмдi сынақтар жүргiзу үшiн кемiнде үш сериядан, стрестiк сынақтарға бiр сериядан дәрiлiк субстанция үлгiлерiн iрiктейдi. 28. Тұрақтылықты ұзақ мерзiмдi сынауды жүргiзу кезiнде дәрiлiк субстанциялардың қаптамасы оны сақтау және өткiзу немесе модельдеу үшiн қолданылатын қаптамамен бiрдей болуы тиiс. 29. Дәрiлiк субстанцияларды сынау үшiн кiшiрейтiлген мөлшердегi қаптамаларды пайдалануға болады. 30. Сынақ сақтау кезiнде өзгерiске ұшыраған және сапасына, қауiпсiздiгiне және (немесе) тиiмдiлiгiне әсер етуi мүмкiн қасиеттерiн (сапа көрсеткiштерiн) қамтуы тиiс. 31. Тұрақтылықты сынауды тек валидация әдiстемесiнiң көмегiмен ғана жүргiзу керек. 32. Сынау шарттары мен ұзақтығы дәрiлiк субстанцияны жеткiзу және одан әрi қолдану кезiндегi сақтау шарттары мен мерзiмiне сәйкес келуi тиiс. 33. Дәрiлiк заттардың сақтау мерзiмi тұрақтылықты ұзақ мерзiмдi сынау нәтижелерiнiң негiзiнде эксперимент түрiнде белгiленедi, тiркеу құжаттары жинағында, нормативтiк-техникалық құжаттамада, медициналық қолдану жөнiндегi нұсқаулықтарда көрсетiледi. 34. Қайта бақылау кезеңi субстанцияның тұрақтылығын ұзақ мерзiмдi сынау нәтижелерi негiзiнде эксперимент түрiнде белгiленедi және субстанцияның тұрақтылығын анықтайтын жаңа деректерге байланысты ұзартуға жатады. 35. Дәрiлiк заттарды қайта бақылау кезеңi: жеделдетiлген сынақтарда – ай сайын алғашқы алты ай iшiнде, содан кейiн қажет болған жағдайда үш айдан кейiн; ұзақ мерзiмдi сынақтарда – алғашқы бiр жыл бойы әр үш ай сайын, екiншi жыл iшiнде әр алты ай сайын, содан кейiн жылына бiр рет. |
